Kasalar Ve Disk Sürücüleri

Bilgisayar Kasaları

Kasanın içinde anakart takma tepsisi, güç kaynağı yuvası, birkaç tane 5.25" ve 3.5"luk
yuvalar -ki buralara sabit disk ve CD-ROM sürücü gibi aygıtlar yerleştirilir-, arka tarafında
soket boşlukları vardır.
1 tane yeniden başlatma, 1 tane açma düğmesi ve 1 tane de kilit düğmesine sahip
olabilir. Yatay ve dikey yerleştirilebilenleri, alüminyum veya çelikten yapılanları ve boyut
olarak değişik yapılarda bulunanları mevcuttur.
ÖĞRENME FAALİYETİ–4
AMAÇ
ARAŞTIRMA43

Kasa Çeşitleri

Kasaların farklı çeşitlerde olmasının birtakım sebepleri vardır. Bunlar yerleşim, boyut,
takılabilecek donanım sayısı, sağladıkları güç gibi özelliklerden doğar.
Masaüstü (desktop) kasa: Yatay olup üzerine ekran konulabildiği için yerden
tasarruf edilir ve kasa göz önünde olur. Tower kasaya göre çokça yaygın değildir. Genişleme
kartları dikey yerleştirildiğinden kasa içerisine standart donanım kart sayısı fazla değildir.
Kule (tower) kasa: Tower kasalar büyüklük bakımından üçe ayrılır. Full-tower olarak
isimlendirilen kasa en büyükleridir ve 60 ile 90 cm yüksekliğindedir. Üzerine birçok sürücü
takılabilir. Bu yüzden de güçlü bir güç kaynağı bulunur. Bu boyuttaki kasalarda genişleme
sorunu yaşanmaz. Boyutu büyük olduğu için çok iyi derecede soğutma yapılabilir. Boyut
bakımdan ikinci büyük kasa, mid-tower kasadır. Mid-tower birçok yönden full-towera
benzer. Ama daha kısadır. Mini-tower olarak isimlendirilen kasa ise en popüler olanıdır. 50
ile 60 cm yüksekliğindedir ve desktop kasadan daha geniştir. Boyutundan dolayı da masa
üzerinde daha az yer kaplar.

Slim kasa: Bu tip kasalar hem yatay hem de dikey olarak kullanılabilir. Genelde mid tower büyüklüğündedir.

4.1.2. Güç Kaynakları

Tüm donanım birimlerinin elektrik enerjisini sağlayan cihazdır. Üzerinde anakart,
sürücülerin ve kasa içi fanların elektrik enerjisini karşılamak üzere kablo konnektörleri
vardır. Diğer donanım birimleri enerjisini anakarttan alır. Sıradan bir bilgisayarın kullandığı
güç kaynağı yaklaşık 450-600 watt güçtedir.
Güç kaynağı 220 volt şehir alternatif akım şebeke gerilimini -12, -5, +3.3, +5, +12
volt gruplarına çeviren donanım birimidir. Her bir çeşit volt değerini taşıyan kablonun rengi
farklıdır.
Güç kaynağı 220 V değerini düşürerek doğru akıma çevirip akım ve gerilim yönünden
düzenleyerek çıkışına verir. Gerilim düĢürücü (transformatör), doğrultucu (köprü diyot),
akım (bobin) ve gerilim (kondansatör) düzenleyici görevlerini gören çeşitli elektronik ve
elektrik bileşenlerden oluşur. Güç kaynağının kaliteli olması tüm donanım birimi için hayati
bir seçimdir. Elektronik alt yapısı olmayan bir kullanıcı için güç kaynağı kalitesinin en basit
göstergesi, ağırlığıdır. Ağırlık arttıkça malzeme miktarı, kablo kesiti, kondansatör
büyüklükleri, soğutucuların büyüklüğü, konnektör sayısı ve transformatörün sargı miktarı
hakkında hafif olana göre daha iyi fikirler vermektedir. Aşağıda güç kaynağının iç yapısı
gösterilmektedir.45

Kasaya Anakart Montajı

Bilgisayarın en önemli parçası olan anakartlar, genelde kasa içerisine yatık şekilde
monte edilir. Anakartların üzerinde kasa içerisine monte edilmek üzere anakartın marka,
model ve yapısına göre 4 - 12 arası vida slotu bulunur. Resim 4.6’da anakart ve kasa
üzerindeki vida bağlantı noktaları belirtilmiştir.
Sonrasında kasamızda anakartın vidalarını oturtacağımız yuva vidaların yerlerini tespit
edip kasa içerisindeki deliklere takıyoruz, bunu yaparken anakartın üzerindeki deliklere göre
gitmemiz gerek. Fazladan atılan bir vida anakartın altında kalırsa anakartın bozulmasına
sebep olabilir. Yuva vidalarını taktıktan sonra anakartı bu vidaların üzerine oturtup vidaları
sıkabiliriz, doğru vida kalınlığını seçmeye dikkat ediniz, ince veya kalın vida kullanırsanız
hem kasanıza hem de vidayı sökmek için uğraşacağınız için anakartınıza zarar verebilirsiniz.
Vida yuvaları yerleştirildikten sonra anakart yan panelin üzerine yerleştirilip
vidalanabilir.
Anakartı kasaya monte etmeden önce üzerine işlemci ve RAM gibi donanım
birimlerini monte etmek uygun olacaktır.

Güç Kablolarının Montajı

Anakart Beslemesi

Anakartlar çalışmak için güç bağlantılarına ihtiyaç duyar. Güç kaynağından çıkan en
kalın kablo demeti anakarta güç sağlayan temel kanaldır. Bu kablo demetinde çeşitli gerilim
düzeylerine sahip kablolar bulunur. Güncel anakartlarda 24 pinli bu güç bağlantısına
bahsettiğimiz kablo demetinin sonundaki soket oturur. Eski anakartlarda bu bağlantı 20 pinli
olduğu için bazı güç kaynaklarında 20 pinlik bir blok ve aynı demette yanında gelen 4 pinlik
ikinci bir blok görebilirsiniz.

Güç Bağlantıları

1-) 1 adet 24 pinlik (20+4) anakart güç konnektörü bağlantısı
2-) 2 adet 6 pinlik haricî ekran kartı güç beslemesi
3-) 1 adet 4 / 8 pinlik iĢlemci güç bağlantısı (ATK)
4-) 2 adet 4 pinlik floppy (disket sürücü) güç bağlantısı
5-) 6 adet 4 pinlik molex güç kablosu
6-) 6 adet sata güç bağlantısı
Yukarıdaki resimde 2 adet kırmızı renkteki güç kabloları, ekran kartına ait haricî güç
beslemesini temsil eder. Bu güç kablosunun 8’er pinlik kısımları güç kaynağının sarı renkte
belirtilen kısımlarına takılmalıdır. Diğer 4 ve 6 pinlik çıkıları ise ekran kartının haricî güç
kısımlarına takılmalıdır.
Diğer 4 kablo ise optik sürücü, harddisk, disket sürücü, molex güç kablolarını temsil
eder. Her bir kablonun 6 pinlik girişini güç kaynağının mor renkte belirtilen kısımlarına takıp 49
diğer çıkışları ise gerek harddisk, gerek optik sürücü gerek disket sürücü, gerekse haricî fana
ait güç girişleri kısımlarına takılmalıdır.

Dâhilî Kabloların Bağlantısı

Bütün anakartlarda ön panel fonksiyonları için gereken bağlantılar kartın alt sağ
bölümüne yerleştirilmiştir. Anakartınızın kullanım kılavuzundan hangi pine neyin
bağlandığını öğrenebilirsiniz. Anakartın üzerinde yazan kısaltmalar deneyimsiz kullanıcılar
için bir anlam ifade etmez.
 SP, SPK veya SPEAK: Dört iğneli hoparlör bağlantısı
 RS, RE, RST veya RESET - iki iğneli RESET kablosu buraya bağlanır.
 PWR, PW, PW SW, PS veya Power SW - bunların hepsi güç düğmesi
anlamına gelir, bilgisayarın açma/kapama düğmesinden gelen iki iğneli
kablo bağlanır.
 PW LED, PWR LED: Güç LED'i - bilgisayarın açık olduğunu gösteren
ön panel ışığının iki iğneli bağlantısı
 HD, HDD LED - Bu iki iğneli bağlantıya sabit disk aktivitesini gösteren
LED bağlanır.
RESET ve AÇMA/KAPAMA düğmeleri her durumda ters takılsalar bile çalışır.
Ancak LED'ler ters takıldığında çalışmaz. Eğer bu tür bir sorun yaşarsanız bağlantının
yönünü değiştirmeniz yeterlidir.

DİSK SÜRÜCÜLERİ

Günümüzde yazılımların dağıtımı, bilgi arşivleme ve sistem yedekleme de bilgilerin kalıcı olarak saklandığı ortamlardır.

Sabit Diskler

Bilgisayar temel bileşenlerinden içerisinde sadece sabit disk yapısal olarak diğerlerinden farklılık gösterir. Sabit diskler, günümüz teknolojisinde, büyük boyutlardaki verilerimizi uzun vadeli saklamak için kullandığımız bileşenlerdir. Bu yüzden bilgisayarın en önemli parçalarındandır.Bilgisayar çalışırken işlenmekte olan veriler ve çalışmakta olan dosyalar RAM (random access memory-rasgele erişimli hafıza) saklanır ve burada işlem görür. RAM'ler sistemin çalıĢma hızına uyumlu olarak çalışır. RAM'ler üzerinde içeriği değiştirilebilen (yazılabilen) yongalar bulundurur ve bu sistem tamamen elektrik akımı ile çalışır. Bilgisayarı kapattığınızda ya da bir elektrik kesintisi olduğunda RAM yongasındaki bilgiler kaybolacaktır. Bu nedenle bilgilerin kalıcı olarak saklanabilmesi için "manyetik" bir ortam olan sabit diskler kullanılır.

Sabit Disklerin Yapısı ve Çalışması

Sabit disk mekanik bir donanım olması sebebiyle bilgisayar temel bileşenleri arasında, diğerlerinden daha yavaştır.

Sabit diskin yapısında;

• Disk kasasını bilgisayar içerisine monte etmede kullanılan vida delikleri,
• Sabit disk kapağının montaj delikleri,
• Manyetik plakalar ve plakaların dönüĢünü sağlayan devir merkezi,
• Kolların ve plakaların hareketini sağlayan hareket motoru,
• Hakaret kolları ve bunların ucunda yer alan okuma yazma kafaları,
• Verilerin aktarıldığı Ģerit kablo ve SATA arayüz bağlantısı,
• Motora enerji sağlayan enerji bağlantısı ve en son disk içindeki hassas hava dengesini ayarlayan hava filtresi bulunmaktadır.

Bütün sabit sürücüler özel bir motor tarafından kontrol edilen kolların üzerinde yer alan okuma/yazma başlıkları ve manyetik malzeme ile kaplı alüminyumdan yapılmış plaklardan oluşur. Kolların ucundaki iki küçük okuma/yazma kafası, bu plakalar üzerinde okuma ve yazma işlemleri gerçekleştirir. Plakalar dakikada 3.500 ile 15.000 devirle dönerler ve devir hızı RPM olarak ifade edilir. Plakalar ile kafalar arasındaki boşluk uçuş yüksekliği olarak ifade edilir ve bu yükseklik, bir parmak izinin kalınlığından bile daha azdır. Okuma/yazma başlıkları diske ne kadar yaklaşırsa bilgi sürücüye o kadar yoğun depolanır.

Manyetik plakalar

Esnek olmayan ve metal ya da plastikten imal edilen parçalardır ve üzeri demir-oksit veya diğer manyetize edilebilir bir madde ile ince bir katman hâlinde kaplanmıştır. Bu plakalar yuvarlaktır ve ortalarından elektrik motorunun miline bağlıdır. Bir hard diskin içinde birden fazla disk plakası olabilir ve bu plakaların tümü aynı hızda döner.

Hareket motoru

Manyetik diskleri okuma/yazma kafalarının tüm yüzeyleri okuyabileceği şekilde çok yüksek hızlarda (dakikada 7200 tur gibi) döndürme görevini yerine getirir.

Kümeler (Cluster)

Disk üzerinde varsayılan, işletim sisteminin disk yönetimi ile alakalı bir büyüklük olup dosya ve dizinlerin yerleştirildiği en küçük disk alanına denir. Boyutu dosya sistemine göre değişir.

Okuma/yazma kafaları

Her disk plakasının iki tarafındaki kollar üzerinde okuma yazma kafaları bulunur. Bu kafalar tüm yüzeyleri okuyabileceği şekilde küçük bir elektro mıknatıstan oluşup diskin merkezinden dış yüzeyine kadar hareket edebilir ve diskin dönmesi ile okuma/yazma kafasının altında var olan veri okunur veya yenisi yazılır. Resimdeki kesitte okuma yazma kafalarının disk yüzeyine göre duruşu şematize edilmiştir.Plaka başına, altta ve üstte olmak üzere iki kafa bulunur. Ancak “plaka sayısı çarpı 2” gibi formülü de yoktur. Kafaların plakalar üzerinde gezerken üstünden geçtiği veri miktarı ne kadar çok ise kapasite o kadar yüksek olacaktır. Bu mantık ile yakın zamanda geliştirilen dikey kayıt teknolojisi sayesinde aynı alana daha fazla veri saklanabilmektedir.Tüm plakaların üzerinde, verilerin kaydedilmesi amacıyla iç içe halkalar şeklinde tam bir tur atan, yani daire şeklinde izler vardır. Bu izler, track olarak adlandırılır. Bir plaka üzerinde merkezden dışa doğru aynı uzaklıkta iç içe dairesel halkalardan binlerce track çizebilirsiniz. şekilde de gördüğünüz gibi bir sabit diskin içinde üst üste birkaç tane plaka vardır. Her plakada aynı çapa sahip trackları bir bütün olarak düşündüğünüzde bu track birleşimi bir silindire benzetilebilir. Dolayısıyla her sabit disk, plakalar tek başlarına düşünüldüğünde binlerce track’a, plakalar üst üste değerlendirildiğinde ise bir plakadaki track sayısı kadar silindire sahip olacaktır. Okuma yazma kafaları hep birlikte hareket eder. Bir okuma yazma kafası 4. iz üzerinde ise diğerleri de aynı iz üzerindedir. Okuma yazma kafasının konumunu değiştirmeden okuma yazma yapabildiği tüm izler silindir yapıyı oluşturur. Eğer sabit disk tek bir disk tabakasından oluşsaydı silindir ve track aynı anlama gelecekti.

Sektörler

Plaka üzerindeki 2 track arasında kalan bölge; bir silindir parçasıdır ve sektör olarak adlandırılır. Sektörler sabit disklerin atomudur yani bilgiyi depolarken bölümden daha küçük bir şeye bölünemez. Soldaki şekilde; track, silindir ve sektör kavramları arasındaki ilişki daha net algılanabilir.

Sabit Disk Çeşitleri

Fiziksel olarak tüm HDD çeşitleri birbirine benzemekle beraber güç ve veri kablo soketlerine göre ayrılır. Bu özelliklerini belirleyen faktör bilgisayara bağlandıkları ara birim açısından farklılık gösterir. Sabit diskler günlük kullanımda en çok kapasiteleri ile anılıp diğer teknik özellikleri teferruat kabul edilir. Fiziksel büyüklük sınıflandırmasında ise günlük hayatta, 3.5” veya 2.5” yerine PC sabit diski veya notebook sabit diski şeklinde kullanılmaktadır. Sabit disklerin sınıflandırılmasında kullanılan diğer özellikler ise içindeki plakaların dönüş hızları, ön bellek miktarları ve sunduğu yeni teknolojileri sayabiliriz. ATA sürücülerinin temelde iki türü vardır. İlki paralel ATA yani PATA sürücüleri, diğeri de seri ATA, yani SATA’dır. PATA, SATA ve IDE kavramlarının sektörde yanlış bir şekilde tanımlanması söz konusudur. IDE ve SATA iki ayrı sınıflandırma olarak değerlendirilir; oysaki SATA’da, PATA’da IDE arabirimini kullanan disk teknolojileridir. Klasik ATA terimi, SATA’nın çıkmasıyla PATA olarak revize edilmiştir.